امیر پازواری مشهور به امیر مازندرانی، شیخ العجم و امیرالشعرا، از شاعران تبری*سرای مازندران بود.نام و زندگی وی در پرده ابهام مانده است. از سروده های منسوب به وی می توان گفت که از مردم شیعی روستای پازوار بارفروش( بابل ) بود و معشوقه ای بنام گوهر داشت . شماری از منابع درباره زندگی، آغاز شاعری و عرفان امیر چندان به خطا رفته اند که به افسانه مانند است.
برخی نام وی را شیخ محمد پازواری و برادرانش را کریم و رحیم دانسته اندو نوشته اند که در زمان حکومت محمد صفوی در پازوار به دنیا آمد و پس از برانداختن فرمانروایان محلی و تصرف مازندران بدست شاه عباس صفوی به وی پیوست. امیر از آن پس با شاه بود و از شاه لقب شیخ العجم و امیرالشعرا گرفت.
پس از مرگ شاه عباس ( 1038 ) وی به بوکلای پازوار بازگشت و در همانجا درگذشت و در کنار برادرانش به خاک سپرده شد. شماری از منابع گمان می دادند که امیر از سادات مرعشی پازواری بود. دائرهالمعارف تشیع وی را از شاعران پایانی سده نهم و اوایل سده دهم هجری آورده است. همین منبع وی را معاصر امیر تیمور گورگانی ( 807) دانسته اند و آورده اند که تیمور از سر خشم وی را به هند تبعید کرد و پس از چندی بخشید و روستای پازوار را به او سپرد. همین کتاب به خطا امیر پازواری و امیر ساروی (مازندرانی) را یک تن دانسته است. و یادآور می شود که تاکنون در هیچیک از متون سده هشتم تا دوازدهم هجری از وی یاد نشده است.
نخستین بار الکساندر شود زکو/ خودزکو ، ایرانشناس لهستانی ( 1806 – 1881 م ) ، در 1842 م ، چند سروده منسوب به امیر را به چاپ رساند و از وی به نام شیخ العجم امیر پازواری یاد کرد. پس از آن بر نهار دورن ( 1805- 1881) به دستیاری میرزا محمد شفیع بارفروشی دیوان منسوب به امیر را به نام کنزالاسرار مازندرانی در سن پترزبورگ به چاپ رساند. نخستین بار در ایران رضاقلی هدایت ( 1218 – 1288 ) در فرهنگ انجمن آرای ناصری و تذکره ریاض العارفین ( نگارش 1260 ) از او یاد کرده است.
خصوصیات شعری امیر پازواری : اشعار امیر بیشتر دو بیتی و با عبارت « امیر گفه » آغاز می شود و اعظم بخش های آن به صورت سوال و جواب شعری ( مناظره) مطرح شده است. تعدادی از اشعار امیر به صورت چیستان مطرح شده که هردو صورت شعری امیر و تک بیتی های وی از حلاوت و عواطف خاصی برخوردار است. و اکثر شعرهای امیر در جهت عشق و علاقه وی به شیعیان حضرت علی (ع) و معشوقه*اش «گوهر» سروده که همگی دارای محتویات ارزشمند عرفانی، اخلاقی و ارزشهای دینی است.
.
منابع:
.http://mazan.parsiblog.com
.http://www.bmsm.blogfa.com
.http://poli-be-gozashteh.blogfa.com