ساری یکی از پرجمعیتترین شهرهای شمال ایران و پایتخت پیشین ایران، مرکز استان مازندران و شهرستان ساری است. شهر ساری پرجمعیتترین و بزرگترین شهر استان مازندران بهشمار میرود. بر مبنای آخرین دادههای جغرافیایی بیشترین درازای شهر ساری ۱۰ کیلومتر است. باداب سورت ساری به عنوان دومین میراث طبیعی شهر ساری در کشور به ثبت رسیدهاست ساری همچنین با قدمتی ۶۰۰۰ ساله یکی از قدیمیترین شهرهای ایران محسوب میشود.
به مردم اهل ساری، سارَوی گفته میشود. شهر ساری واقع در کوهپایههای رشته کوه البرز دارای دو ناحیه دشتی و کوهپایهای میباشد و ارتفاع آن تا ۵۴ متر بالاتر از سطح دریا میباشد. آب و هوای شهر ساری در تابستانها معتدل و نمناک و در زمستانها نسبتاً سرد و مرطوب است. این شهر با برخورداری از کوه، جنگل و دریا معمولاً دارای آبوهوای معتدل و مرطوب است. گرچه در مقایسه با سایر شهرهای مازندران، ساری هوای ملایمتری دارد، ولی طبق آمار سالهای اخیر، بارندگی در ساری کاهش یافتهاست. جمعیت غیربومی ساری کم است. اکثریت مردم ساری از قومیت طبری هستند و به گویش ساروی که گویشی از زبان مازندرانی است سخن میگویند، مردم ساری رسماً مسلمان و پیرو مذهب شیعه دوازدهامامی میباشند.
پیشینه زندگی در ساری به دوران مسسنگی برمیگردد و کاوشهای باستانشناسی صورت گرفته در ساری منجر به کشف سفالهای ۶۰۰۰ ساله و ابزارهای سنگی شد. ساری در دوران صفویان مورد توجه بیشتری قرار گرفت. در دوران قاجاریه، آقا محمد خان قاجار، بنیانگذار دودمان قاجار در نوروز سال ۱۱۵۱ خورشیدی در ساری مدعی سلطنت بر ایران شد و ساری را پایتخت خواند. اما سرچشمه شکوفایی و پیشرفت این شهر پس از قاجاریان بودهاست. نظام شهری نوین ساری از دوران پهلوی آغاز شد و ساری از نخستین شهرهای ایران بودهاست که ساخت راهآهن سراسری ایران در آنجا آغاز گشت. پس از پایان جنگ جهانی دوم توسعه ساری ادامه یافت و ساری کانون پذیرش جمعیت شد. این شهر دارالملک تاریخی مازندران است.
ساری به دلیل قرار گرفتن در شاهراه مسیر ارتباطی شرق به مرکز ایران از اهمیت خاصی برخوردار است. این شهر از شمال به دریای خزر و از جنوب نیز به جنگل و رودخانه ختم میشود. همچون سایر شهرهای شمالی، ساری از تولیدکنندگان مرکبات و یکی از قطبهای تولید برنج و فراوردههای دامی کشور است.
شهر ساری یکی از مهمترین مراکز گردشگری ایران به حساب میآید و و دارای مجموعهای از جاذبههای گردشگری است. ساری همچنین به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو برای سال ۱۴۰۱ (۲۰۲۲م) انتخاب شد. برج ساعت نماد ساری است و بیش از ۹۰ سال قدمت دارد. طبق گزارش مرکز آمار در تابستان ۹۶، ساری بهعنوان اولین شهر برتر گردشگرپذیر ایران با بیش از دو میلیون سفر تابستانی شناختهشد. همچنین در نوروز ۹۵ ساری، بههمراه رامسر شهرهای برتر گردشگری ایران شدند.
موقعیت جغرافیایی و مجاورت با دریا ی خزر و کوه سبب تنوع زندگی جانوری در ساری شده و مجموعهای از جانوران کوهستانی، جنگلی، جلگهای و همینطور پرندگان بومی مهاجر و آبزیان، شرایط زیستی متنوعی را به وجود آوردهاست. پناهگاه حیات وحش سمسکنده، دشت ناز، دودانگه و چهاردانگه و منطقه حفاظتشده بولا در حومه ساری واقع شدند.
از نظر اداری، ساری به سه منطقهٔ شهری تقسیم میشود. جمعیت شهر ساری «۸۳۹٬۳۵۴» هزار نفر است. ساری بهعنوان یک مرکز سیاسی و اداری، مهمترین نهادهای دولتی و قضایی مازندران در این شهر واقع شدهاست. این شهر دارای فرودگاه بینالمللی دشت ناز ساری است.
۱۳ تیر روز ساری نامگذاری شدهاست. در این روز آرش کمانگیر پرتاب تیر معروف خود را انجام داده که بسیاری از منابع مانند ویس و رامین ساری را محل این اتفاق تاریخی میدانند.
.
منبع: ویکیپدیا | https://fa.wikipedia.org