شیرگاه مرکز شهرستان سوادکوه شمالی در استان مازندران است که از جنوب به شهرستان سوادکوه و از شمال به شهرستان قائم شهر راه دارد. این شهر همچنین از سمت شرق به شهرستان ساری و از سمت غرب به شهرستان بابل راه دارد. مردم شیرگاه مازندرانی هستند و به زبان مازندرانی گویش میکنند. همچنین سریال مشهور پایتخت نیز در این شهر ساخته شدهاست.
در باب وجه تسمیه شیرگاه دیدگاههای مختلفی وجود دارد. شماری علت این نام گذاری را فراوانی درختانی موسوم به شیردار در این منطقه دانستهاند. گروهی معتقدند که رطوبت بالا و شرجی بودن این منطقه، که معادل آن در زبان طبری واژه شیر به معنی خیس است و شیرگاه یعنی مکان خیس و رطوبتی که در اکثر مواقع سال ابری و بارندگی می باشد ، علت نام گذاری آن بوده است . ضمن اینکه در روایتی نیز مبارزهی شیر و گاو که صاحب آن فردی به نام شیخعلی نادر بود ، حکایت دارد ولی بیشتر از همه به نظر همان شیر یا خیس درست می آید ، البته طبق روایت دیگری در منطقه ایی بالاتر از شهیدآباد و پایینتر از امامزاده قاسم یا آقادار لولههایی به جهت انتقال شیرِگاو از آنجا به سمت آبدانگسر یا پادگان فعلی که محل ساماندهی نیروهای نظامی بود ، وجود داشت و این شیر ، از جنگلهای شیرگاه به آنجا با توجه به شیب موجود هدایت می شد علت نامگذاری آن به شیرگاو و سپس شیرگاه بود این مکان که در سابق دامداری بزرگی بود قبرستان گبریهای قبل از اسلام بوده که آثار و بقایای آن (اسکلت انسان و سفال) در حفاریهای غیرمجاز مشهود شد . به گفته علیاصغر یوسفینیا شیر نام مجموعه آبادیهای بخش کوهستانی قائمشهر بود.
برخی نام پیشین شیرگاه را خارخون دانستهاند ولی بر پایهٔ اطلاعات جلد سوم فرهنگ جغرافیایی ایران خارخون نام پیشین روستای زیولا در منطقه شیرگاه بودهاست.
شیرگاه شهری است در استان مازندران در شمال ایران، که مرکز شهرستان سوادکوه شمالی نیز میباشد. یکی از جادههای ارتباطی تهران- شمال، معروف به جاده سوادکوه، و راهآهن شمال، که بخشی از راهآهن سراسری ایران است، از این شهر میگذرد. این شهر در فاصله ۲۵ کیلومتری از قائمشهر و ۲۰ کیلومتری از زیراب، ۳۰ کیلومتری از پل سفید و ۴۰ کیلومتری از ساری (مرکز استان مازندران) قرار دارد. شیرگاه از همه جهت جز شمال بهوسیله رشته کوههای البرز مرکزی احاطه گشتهاست، کوه تِرز در غرب، کوه وِرزک در شرق و کوههای ساره سر و شاه کوه در جنوب این شهر قرار دارند.
شیرگاه محل تلاقی دو رود است. یکی تالار (به معنی تیل آر، یعنی رودی که گِل میآورد) که از منطقه آلاشت و گردنههای دوگل سرچشمه میگیرد و دیگری رود کسیلیان است. کسیلیان در بیشتر مواقع سال آبی روشن و زلال دارد (تنها در زمان بارندگیهای شدید آب آن کمی گل آلود میشود) ولی تالار در بیشتر مواقع سال گل آلود است. شیرگاه دارای پلهای متعددی است که به همین دلیل آنرا شهر پلها لقب دادهاند. شیرگاه به دلیل داشتن شکل کوهستانی در جنوب و وجود دره در بستر رودخانه و مرکز شهر و همچنین داشتن دشت و جلگه در شمال (سه ویژگی اقلیم در یک شهر) زیبایی منحصری دارد که نمونه آن شاید در هیچ جای ایران یافت نشود.
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر برابر با ۱۷،۸۱۸ نفر جمعیت بودهاست. مردم شیرگاه به گویش سوادکوهی که گویشی از زبان مازندرانی است صحبت میکنند. اصالت عمدهی ساکنان مرکزی شیرگاه از سوادکوه ، لفور ، بابلکنار و مهاجرین استانهای دیگر و همچنین کشور هند بعد از حملهی نادرشاه با نام اختصاری ایلات می باشند .
.
منبع: ویکیپدیا | https://fa.wikipedia.org